Mübariz Əhmədoğlu: Ermənistan XİN nazirinin Vaşinqton görüşünə şərhinin 5 aspekti
Ermənistanın Xİ naziri Z.Mnasakanyan ATƏT MQ həmsədrləri və azərbaycanlı həmkarı ilə görüşdən Yerevana qayıtdıqdan sonra əvvəlki bəyanatlarında polyar fərqli açıqlamalar verdi:
Kompromis iki tərəfli olmalıdır. “İki tərəfli” anlayış Ermənistan tərəfindən inkar olunurdu. Şərait və vasitəçilər Ermənistana “iki tərəfli” anlayışı qəbul etdirdi.
Təhlükəsizlik problemini aktual hesab edir. Z.Mnasakanyanın bu mövqeyi də həqiqətə daha yaxındır. Öz təhlükəsizliyini təmin etməkdə digər dövlətlərə və ya bloklara möhtac olan Ermənistan regional təhlükəsizlikdə heç bir rol oynaya bilməz. Ermənistanın strateji müttəfiq hesab etdiyi Rusiya prezidentinin Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərinə bu vaxtadək ünvanlandığı təbriklərini və məktublarını “təhlükəsizlik” frazası kontekstindən təhlil etsinlər. RF üçün Azərbaycan dünya proseslərində, Yaxın Şərq də daxil olmaqla iri anlamda regionun təhlükəsizliyində rolu olan dövlətdir. Ermənistanın Rusiya üçün təhlükəsizlik anlamda rolu ancaq Gürcüstana qarşı istifadə ilə məhdudlaşa bilər.
Danışıqların hərbi gərginliyin artdığı fonda keçirildiyini bildirdi. İlk dəfə idi ki, gərginliyin mənbəyi kimi Azərbaycanı göstərmədi. Əksəriyyətin fikri ilə razılaşdı ki, qoşunların təmas xəttində gərginliyin, xüsusilə son gərginliyin mənbəyi Ermənistandır.
Prosesin pozulmasından danışdı. Bir az da açıqlasaq Z.Mnasakanyan ATƏT MQ egidası altında aparılan tənzimlənmə prosesinin pozulmasından danışır. Ermənistanın beynəlxalq hüququ, ATƏT MQ-nin təkliflərini inkarçılıq mövqeyi və Tonoyanın eskalasiya siyasəti həmsədrləri vasitəçilik missiyasını dayandırmağa yönəldir. Z.Mnasakanyanın dilindən bu ifadənin səslənməsi ATƏT MQ-nin fəaliyyətinin dayanması və ya dayandırılması ehtimalının çox olduğunu göstərir. Bunun Ermənistana təhlükəsi çox böyükdür. Bundan Azərbaycan zərər çəkməyəcək. Azərbaycan alternativ vasitəçiliyin tərəfdarıdır. Ermənistan isə yalnız ATƏT MQ-yə möhtacdır. Çünki ATƏT-də qərarlar konsensusla qəbul edilir.
Ermənistanın Xİ naziri bu vaxtadək əldə olunmuş razılaşmaların vacib olduğunu etiraf etdi. Təbii ki, rəsmi etirafdır. Danışıqlar stolunda 2009-cu ildə qəbul edilmiş “Yenilənmiş Madrid Prinsipləridir”. Ermənilər bu prinsiplərdən hansını qəbul etdiklərini və hansını qəbul etmədiklərini buyurub desinlər.
Z.Mnasakanyanın səsləndirdiyi fikirlərə manipulyasiya və müvəqqəti hal kimi baxmaq olar. Amma N.Paşinyan və Z.Mnasakanyanın planlarında belə manipulyasiya yox idi.
Z.Mnasakanyan yüksək intellektə və səviyyəyə malik olsa da bu fikirləri Baş nazir N.Paşinyan haqqında demək mümkün deyil. Ona görə Z.Mnasakanyanın bu bəyanatını müvəqqəti hesab etmək daha realdır. Amma Azərbaycanın gördüyü iş bu müvəqqətiliyi daimiliyə çevirəcəkdir. Müvəqqəti də olsa məcburedici faktor Ermənistan dövlətçiliyi üçün faciəyə çevrilə bilər. Region ətrafında baş verən proseslərin miqyası hansısa bir dövlətin qurban getməsi ilə sakitləşə bilər. Bu yola ən yaxın Ermənistan dövlətidir.
Mübariz Əhmədoğlu
Siyasi İnnovasiya və Texnologiyalar Mərkəzinin sədri, politoloq
