Qənaətcil ev: Azərbaycan enerjiyə qənaət üzrə Avropa standartlarını tətbiq etməyə hazırlaşır
Azərbaycanda elektrik enerjisinin artıqlaması ilə istehsal olunmasına baxmayaraq, onun ölkə daxilində istehlak səviyyəsi çoxdan genişmiqyaslı enerjiyə qənaət strategiyalarının həyata keçirildiyi inkişaf etmiş ölkələrdəki orta göstəriciləri üstələyir.
Son illər Avropa tərəfdaşlarının dəstəyi ilə ölkəmizdə də bu istiqamətdə fəal iş aparılır. Bu, ötən ilin avqustunda enerji resurslarından səmərəli istifadə və enerji səmərəliliyi haqqında yeni qanunun qəbulu ilə nəticələndi.
İndi qarşıda belə bir vəzifə durur - yeni qanunun praktikada tətbiqini tənzimləyən əsasnamələri hazırlamaq və qəbul etmək. Bu istiqamətdə birgə işlər “Azərbaycanda enerji səmərəliliyinin daha da yaxşılaşdırılmasına dəstək” Avropa layihəsi çərçivəsində həyata keçirilir.
“Məqsədimiz Azərbaycan Energetika Nazirliyinə iki əsas istiqamətdə - binaların enerji sertifikatlaşdırılması və ölkədə satılan elektrik cihazlarına minimum enerji qənaət standartlarının tətbiqi üzrə yeni qanunun hazırlanması və qəbul edilməsində kömək etməkdir”, - deyə, Beynəlxalq Enerji Xartiyasının nümayəndəsi, Aİ layihəsinin aparıcı eksperti Bilyana Çobanova deyib.
Layihə çərçivəsində həmçinin aidiyyəti nazirlik və idarələrin mütəxəssisləri üçün onları enerjiyə qənaət standartlarının tətbiqi təcrübəsi ilə tanış etmək və onların bütün suallarını cavablandırmaq üçün təlimlər keçirilir. Bundan əlavə payızda Azərbaycanda binaların enerji auditini aparacaq və ümumi mənzərəni - binaların neçə faizinin enerji sinfini yaxşılaşdırmağa ehtiyac olduğunu müəyyən edəcək mühəndislər qrupu da hazırlanır.
“Hazırda Avropa enerji səmərəliliyi standartlarının Azərbaycanda hansı formada tətbiq oluna biləcəyi ilə bağlı fəal müzakirələr gedir. Məqsəd dünya standartlarını kor-koranə köçürmək deyil, yerli şəraitə uyğunlaşdırılmış şəkildə tətbiq etməkdir”, - deyə Bilyana Çobanova 1news.az-ın əməkdaşı ilə söhbətində bildirib.
Layihənin tərkib hissəsi həm də informasiya komponenti olacaq, çünki cəmiyyət üçün ölkəmizdə enerji səmərəliliyinin artırılması üçün həyata keçirilən tədbirlərin zəruriliyini dərk etmək və bu yeniliklərin faydalarını reallaşdırmaq son dərəcə vacibdir.
“Əlbəttə, insan üçün ən vacib motivasiya öz puluna qənaət etməkdir. Evinizin enerji səmərəliliyini artırmaqla və ya daha qənaətcil soyuducu seçməklə siz gələcək illər üçün aylıq kommunal xərclərinizi əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaqsınız”, - deyə Bilyana Çobanova qeyd edib.
“Lakin maliyyə faydalarından əlavə, qənaət edilən hər bir vat elektrik enerjisi ümumi planetimiz üçün daha yaxşı ekoloji gələcəyə sərmayədir. Ona görə də unutmaq olmaz ki, hər birimizin kiçik töhfəsi sonda bütün bəşəriyyətin böyük töhfəsinə çevrilir”, - deyə ekspert əlavə edib.
Binalarda enerjiyə qənaət
Azərbaycanda elektrik enerjisinin ən böyük istehlakçısı yaşayış sektorudur ki, bu da onun enerji istehlakını azaltmaq üçün ən böyük potensiala malik olması deməkdir.
“Biz Azərbaycanın Energetika Nazirliyinə tövsiyə edirik ki, ictimai binalara - uşaq bağçalarına, məktəblərə, dövlət qurumlarına və nazirliklərə üstünlük versin. Girişdə binanın hansı enerji sinfinə malik olduğunu göstərən nişan qoyulmalıdır - aşağı D-dən yüksək A-ya qədər. Əgər müəyyən müddətdən sonra binada enerji səmərəliliyi işləri aparılarsa, bu, irəliləyişi göstərmək üçün nişanda da öz əksini tapmalıdır”, - deyə Bilyana Çobanova bildirib.
Hər bir əmlak sahibinin enerji sinfini göstərən eyni sertifikatı olmalıdır.
Ekspert ümumavropa təcrübəsinə əsaslanaraq qeyd edir ki, əmlak sahibi öz evinin və ya mənzilinin yüksək enerji sinfinə aid olmasında maraqlıdır. Təkcə ona görə yox ki, bu yolla qışda binaları isitməyə, yayda isə soyutmağa daha az xərcləyəcək. Evin enerji sinfi nə qədər yüksəkdirsə, onun satış qiyməti də bir o qədər yüksəkdir.
Əgər binaların istilik izolyasiyası üçün bəzi tədbirlər onun sahibinin səlahiyyətindədirsə - məsələn, yüksək keyfiyyətli pəncərə və qapıların quraşdırılması - o zaman binanın bütün fasadının izolyasiyası dövlətin iştirakını tələb edir.
“Enerji səmərəliliyi haqqında” yeni qanun həm tikilməkdə olan binalarda istilik izolyasiya standartlarının nəzərə alınmasını, həm də mövcud mənzil fondunda enerji səmərəliliyi səviyyəsinin artırılmasını nəzərdə tutur.
Bilyana Çobanovanın sözlərinə görə, tikintidə yeni enerji standartlarının tətbiqi ölkədə bir çoxları üçün yeni imkanlar açacaq - yüksək keyfiyyətli pəncərə və qapıların hazırlanmasında bilikli mühəndislər, dizaynerlər, memarlar, istehsalçılar və satıcılar tələb olunacaq ki, bu da yeni biznes növləri və iş yerlərinin açılması üçün imkanlar deməkdir.
Ekspert qeyd edir ki, binalarda enerji sərfiyyatını azaltmaq üçün vacib addım həm də qışda binanın həddindən artıq istiləşməsi, yayda isə həddindən artıq soyutma ictimai vərdişinin dəyişdirilməsi olardı. O, Almaniyanın nümunəsindən istifadə edərək, qışda otaqlarda temperaturu bir qayda olaraq 22 dərəcədən yuxarı qaldırmadıqlarını, yay aylarında isə 25 dərəcədən aşağı salmadıqlarını qeyd edib:
“Bu yanaşma elektrik enerjisinə qənaət etməklə yanaşı, küçədən otağa daxil olanda insan sağlamlığına mənfi təsir göstərən temperaturun kəskin düşməsinin qarşısını alır”.
Elektrik cihazlarının markalanması
Layihənin ikinci komponenti Azərbaycanın məişət elektrik cihazları üçün icbari enerji markalanmasının tətbiqinə hazırlanması, eləcə də məişət texnikası ölkəyə idxal edilərkən enerjiyə qənaətin minimum səviyyəsinin müəyyən edilməsidir.
Mütəxəssislər birinci mərhələdə idxal olunan avadanlıq üçün minimum tələb kimi D enerji sinfinin müəyyən edilməsini təklif edirlər. Bu gün Avropa Birliyində bazarda demək olar ki, bütün məişət texnikası A və ya B sinfinə aiddir.
Fərqi başa düşmək üçün bir misal verək: əgər sovet “Rubin” televizoru 270 vatt enerji istehlak edirdisə, müasir A ++ enerji sinfi modelləri yalnız 40-70 vatt istehlak edir.
“Ölkəyə idxal olunan məişət texnikası və elektrik cihazlarının enerji səmərəliliyi standartlarının tətbiqi üçün qanunvericilik bazası bütün bazar iştirakçıları üçün - dilerlər, idxalçılar, istehsalçılar üçün mövcud standartlara uyğunlaşmaq üçün stimul olacaq”, - deyə eko-dizayn və eko-etiketləmə məsələləri üzrə Türkiyədən olan ekspert Necmettin Tokur deyir.
O, əmindir ki, məişət texnikası idxalı zamanı enerji standartlarından istifadə istehlakçılara da fayda verəcək, çünki insanlar daha səmərəli və keyfiyyətli məhsullara çıxış əldə edəcəklər. Avropa ölkələrinin təcrübəsi göstərir ki, bu cür tədbirlər bazarda qiymət artımına səbəb olmur.
“Azərbaycanda elektrik cihazlarının enerji səmərəliliyi sahəsində minimum keyfiyyət standartları müəyyən edilərsə, bu, istifadəçilərdə aldıqları malların müasir standartlara və tələblərə cavab verdiyinə əminlik yaradacaq”, - deyə o, 1news.az-a müsahibəsində bildirib.
Necmettin Tokurun sözlərinə görə, bu gün Azərbaycanda satılan məişət texnikasının neçə faizinin heç olmasa minimum enerji qənaət standartlarına cavab vermədiyi barədə dəqiq məlumat yoxdur.
“Heç bir standart olmadığı halda, bazarda satılan məhsulların tələblərə necə cavab verdiyini və ya cavab vermədiyini söyləmək mümkün deyil, çünki onlar sadəcə olaraq sertifikatlaşdırılmayıb”, - deyə o izah edib.
Eyni zamanda, o, məmnunluqla qeyd edib ki, Bakının mərkəzində yerləşən məişət texnikası mağazalarına kiçik bir baxış belə deməyə əsas verir ki, bu sahədə tənzimləmə olmadığı halda belə, malların əksəriyyətinə etiket vurulur. Üstəlik, satıcılar və məsləhətçilər enerji etiketini başa düşür və alıcının suallarına cavab verməyə hazırdırlar.
Enerji səmərəliliyi sisteminin tətbiqi prosesini Avropada son 20 ildə necə getdiyi ilə müqayisə edən Necmettin Tokur qeyd edir ki, bu tədbirlərin həyata keçirilməsi ev təsərrüfatlarının enerji istehlakını ən azı 10% azaldıb. Onun sözlərinə görə, bu, çox əlamətdar göstəricidir.
“Azərbaycanda enerji səmərəliliyinin daha da yaxşılaşdırılmasına dəstək” layihəsi 2022-ci ilin sonuna qədər olan dövr üçün nəzərdə tutulub. Layihə ekspertlərinin fikrincə, Energetika Nazirliyi qanundankənar aktların yekun layihəsini oktyabrın ortalarında baxılmaq üçün Nazirlər Kabinetinə təqdim etməyi planlaşdırır.
Bütün sənədlərin 2023-cü ilin əvvəlinə qədər qəbul edilməsi gözlənilir.
1news.az
