1news TV

Süni İntellekt dövründə kitabxanalar: Niyə kitablar hələ də aktualdır? – VİDEOREPORTAJ

12:18 - Bu gün

Süni intellekt və rəqəmsal texnologiyaların sürətlə inkişaf etdiyi dövrdə kitabxanaların cəmiyyətdəki rolu dəyişir, lakin aktuallığını itirmir.

1news.az-ın əməkdaşları M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanasına baş çəkərək, ənənəvi bilik məkanlarının yeni reallıqlara necə uyğunlaşdığını həm görmək, həm də sizlərə göstərməyə çalışıb.

Məlumatın demək olar ki, bir kliklə əldə oluna bildiyi dövrdə kitabxanalar hələ də diqqəti toplamaq, materiala dərindən dalmaq və yoxlanılmış mənbələrlə işləmək üçün nadir məkanlar olaraq qalır. Onlar artıq sadəcə kitabxana deyil, insanın prosesin əsas iştirakçısı olduğu bilik, tədqiqat və təhsil mərkəzlərinə çevrilir.

“Hazırda gündəlik olaraq təxminən 700–800 nəfər ziyarətçimiz olur, həftəsonları bu rəqəm 1000–1200-ə çatır. Ay ərzində isə kitabxananı təxminən 25–30 min nəfər ziyarət edir,” — deyə əməkdaşlardan biri bildirdi. Onun sözlərinə görə, oxucuların sayında artım xüsusilə son bir ildə nəzərə çarpır. Bunun səbəblərindən biri də işə qəbul zamanı tələblərlə bağlıdır: çoxları imtahanlara hazırlaşmaq üçün kitabxanaya gəlir. Bundan əlavə, kitabxana məktəblilər və tələbələr arasında da populyardır, onlar onu təhsil üçün istifadə edirlər.

Həqiqətən də, hətta iş günlərində belə M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası dolub-daşır. Ziyarətçilər masaları tutur, kitab oxuyur və çap materialları ilə işləyir. Kitabxanada xüsusi yer nadir kitablar və arxiv materialları şöbəsinə ayrılıb. Burada orijinal nəşrlər, nadir kitablar, sənədlər və arxiv materialları saxlanılır ki, onları demək olar ki, internetdən tapmaq mümkün deyil. Bu zona həm tədqiqatçılar, həm də unikal mənbələrə çıxışın vacib olduğu tələbələr üçün çox aktualdır.

Kitabxana istifadə təcrübəsi ilə oxucular da paylaşdılar: “Biz hər gün buraya gəlirik, çalışırıq və lazım olan materialları axtarırıq. Süni intellekt işi sürətləndirir, amma çox mənbələri onlayn tapmaq mümkün deyil. Burada isə məlumatı özümüz axtarmaq və analiz etmək daha effektiv olur,” — deyə onlar bildirdilər.

Kitabxananın ziyarəti açıq şəkildə göstərir ki, insan faktoru hələ də əsasdır. Böyük məlumat dəstlərini sürətlə işləyə bilən süni intellektin rahatlığına baxmayaraq, məhz kitabxana məlumatla işləmə mədəniyyətini, axtarma, analiz etmə, mənbələri yoxlama və öz nəticələrini çıxarma bacarığını formalaşdırır. Bir çox oxucu üçün bu, sadəcə biliklərə tez çıxışdan daha dəyərli bir vərdişə çevrilir.

Bundan əlavə, kitabxana mühüm sosial funksiyanı yerinə yetirir. O, fərqli yaş, maraq və peşəyə malik insanları birləşdirir. Kitabxana məkanında tələbələr bilik mübadiləsi aparır, məktəblilər isə müəllimlər tapır, böyüklər isə unikal kolleksiyalardan istifadə edərək layihələr üzərində işləyirlər. Belə canlı informasiya və təcrübə mübadiləsini rəqəmsal alətlər tam əvəz edə bilməz.

Beləliklə, M.F.Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası ənənəvi bilik institutlarının müasir dünyaya necə uyğunlaşdığının nümunəsidir və aktuallığını qoruyur. O, göstərir ki, kitabxanalar yox olmayacaq, əksinə çevik, hibrid məkanlara çevriləcək; burada texnologiyalar insana xidmət edəcək, bilik isə əsas resurs olaraq qalacaq.

Daha ətraflı VİDEOREPORTAJDA: