İlqar Vəlizadə: “Rusiya ilə yaranan problemlərə görə Türkiyə və İsrail arasında yaxınlaşma hiss olunur”
Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Türkiyə siyasi hakimiyyətinin ünvanına söylədiyi ifadələr və Ankara ilə razılaşmanın mümkün olmadığı haqqında bəyanatı Rusiya- Türkiyə münasibətlərinin gələcəyini və rusların Yaxın Şərqlə bağlı strategiyasını sual altında qoyur.
İ. Vəlizadənin sözlərinə görə, söhbət müvəqqəti çətinlikdən getmir, məsələ regionun aparıcı dövlətləri arasında uzunmüddətli böhranın yaranmasındadır.
“Moskva və Ankara arasında münasibətlər son 15 il ərzində artan xətt üzrə inkişaf edib. İkitərəfli münasibətlərin normativ hüquqi bazası müxtəlif sahələr üzrə yüzlərlə müqavilə və anlaşmaya əsaslanır”- deyə, politoloq 1news.az-a müsahibəsində bildirib.
O,qeyd edib ki, müqavilərin tam reallaşdırılması cəmi 10-12 il ərzində ölkələr arasında ticarət mübadiləsini 35 milyard dollara qədər artıracaqdı. Bu zaman iki ölkə iqtisadiyyatının əməkdaşlığı , Avrasiya İqtisadi Birliyinə daxil olan ölkələrin sahibkarlıq subyektləri ilə türk biznes dairələrinin aktiv əlaqələrin qurulmasından söhbət gedirdi.
Bunlar yeni geosiyasi gündəmin formalaşmasında öz ifadəsini tapırdı. Bu isə öz növbəsində Balkanlar, Qara dəniz, Qafqaz, Yaxın Şərq, Mərkəzi Asiya kimi regionlarda siyasi trendlərin formalaşmasına xidmət edirdi”- deyə politoloq qeyd edib və bu ilin yayında Ankaranın Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına qatılmaq niyyəti ilə bağlı Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bəyanatını xatırladıb.
“Bu mənada bəzi politoloqların iki ölkə arasındakı böhran münasibətinin Rusiya xarici siyasəti və iqtisadiyyatına minimum zərbə vuracağı ilə bağlı açıqlamalarını anlamıram. Türkiyəni başqa ölkə ilə əvəz etmək çağırışları tamamilə gülüncdür”- politoloq qeyd edib.
“Əlbəttə naringi və pomidoru Mərakeşdən, ya İrandan almaq olar, yaxud tursəfərlərin marşrutunu dəyişmək də olar. Lakin Türkiyəni regional siyasi xəritədən qaldırmaq, həmçinin, onun kimi perspektivli bazarı olan ikinci qonşu tapmaq mümkün deyil.
Həmçinin, qeyd olunan regionlarda strateji maraqları Türkiyənin maraqlarını nəzərə almadan həyata keçirmək olmaz. İndiyə qədər həmin məsələlərdə razılığa gəlmək mümkün idisə, indi onlardan yan keçmək, daha mürəkkəb variantda isə neytrallaşdırmaq lazım gələcək. Bu halda yaranan münaqişə isə daha çox iştirakçı cəlb edəcək”, -deyə İ.Vəlizadə söyləyib.
“Rusiya Ankaranı əvəz edəcək tərəf axtarışını çıxsa da, çətin ki, İran Türkiyənin yerini tutsun. Bu iki fərqli potensiala və prioritetlərə sahib olan dövlətlərdir”- politoloq qeyd edib.
İ.Vəlizadənin sözlərinə görə, Türkiyə üçün də Rusiyanın alternativi yoxdur:” Məhz buna görə Türkiyə hökuməti sona qədər rus höküməti ilə dialoqu bərpa etməyə çalışsa da, nəticə uğursuz oldu. Türkiyədə anlayırlar ki, Rusiya ilə münasibətlərin mürəkkəbləşməsi türk diplomatiyasının aktiv olduğu regionlarda gərginlik yaradacaq. Bu səbəbdən Ankara Rusiya ilə münaqişənin yaradacağı riskləri azaltmaq istiqamətində addım atır.
Ekspertin sözlərinə görə, bunun bariz nümunəsi Türkiyə və İsrail arasında münasibətlərin normallaşması,hər iki ölkənin səfirlərinin qayıtması ilə bağlı razılığın olduğuna dair məlumatın yayılmasıdır.
“Bu yaxınlaşma imkanının müəyyən limitləri olduğuna baxmayaraq, bu həm İsrailin, həm də Türkiyənin region proseslərindəki roluna təsir edəcək, münasibətlərin yenidən nəzərdən keçirilməsi, hətta hərbi-texniki imkanlar sahəsində əməkdaşlığa şərait yaradacaq”-deyə politoloq fikrini yekunlaşdırıb.
1news.az
