Yeni qaydalarla keçirilmiş buraxılış imtahanları – TƏFƏRRÜAT

1news.az Dövlət İmtahan Mərkəzinin Statistik araşdırmalar, elmi layihələşdirmə və innovasiyalar şöbəsinin müdiri Şelaqinov Oleq Yuvgenyeviçlə müsahibəni təqdim edir:

- Bu il 9-cu siniflərdə buraxılış imtahanı yeni qaydalarla keçirildi. Bu dəyişikliklər nəyə görə və hansı zərurətdən edildi?

- Bildiyimiz kimi, respublikanın təhsil sistemində köklü dəyişikliklərə 15 iyun 1999-cu il tarixində Heydər Əliyevin sərəncamı ilə təsdiq edilmiş, mahiyyətində "yaddaş məktəbi"ndən "təfəkkür məktəbi"nə keçidi saxlayan "Azərbaycan Respublikasının təhsil sahəsində İslahat Proqramı" ilə təkan verildi. Bu islahat proqramı çərçivəsində yeni təhsil proqramları (kurikulumlar) işlənildi və 2006-cı ildə bu istiqamətdə ilk əsas sənəd (Milli Kurikulum), 2010-cu ildə isə həmin sənədin daha təkmil forması Nazirlər Kabineti tərəfindən hüquqi sənəd kimi təsdiq edildi.

Bu sənədlərdə tədris prosesində şagirdlərə bilik aşılanmaqla yanaşı, onlarda müəyyən bacarıqların və vərdişlərin formalaşdırılması da nəzərdə tutulub. Həmçinin, təhsil sistemində aparılan islahatların əsas tərkib hissəsi kimi 2008-ci ildən başlayaraq respublikanın bütün ümumi təhsil müəssisələrinin I siniflərində yeni təhsil proqramları (kurikulumlar) tətbiq edilməyə başlandı. Yeni sistemdə təhsil alan ilk şagirdlər bu il – 2017-ci ildə respublikada icbari təhsil səviyyəsini (IX sinfi) başa vurdular. Təbii ki, həmin şagirdlərin təhsil aldıqları kurikulum sisteminin müvafiq hüquqi sənədlərinin tələbinə uyğun olaraq buraxılış imtahanında onların bilikləri ilə yanaşı bacarıqlarının da ölçülməsi zəruri idi və bu proses qiymətləndirmənin təşkilində yeni yanaşmaların tətbiqini tələb edirdi.

- Yeni imtahan modelinin hazırlanması üçün öncədən hansısa işlər həyata keçirilibmi? Məhz bu formada imtahanların əsasını nə təşkil edir? Məktəblilər, şagirdlər yeniliklərdən nə dərəcədə məlumatlı idilər?

- Əlbəttə, bu məqsədlə TQDK ölkə prezidentinin müvafiq Sərəncamına əsasən (2012-ci ildə TQDK-nın əsasnaməsində dəyişiklik edilməklə monitorinq imtahanlarının keçirilməsi onun vəzifələrinə daxil edilmişdi - red) hələ 2013-cü ildən başlayaraq (yeni təhsil sistemində təhsil alan ilk şagirdlər o zaman V sinifdə oxuyurdular - red) respublikanın ümumtəhsil müəssisələrində monitorinq imtahanları keçirməyə başlayıb. Belə ki, reprezentativ seçmə ilə respublikanın müxtəlif məktəblərində 2013-cü ildə V, 2014-cü ildə V və VI, 2015-ci ildə VI və VII, 2016-cı ildə VII və VIII siniflərdə ana dili və riyaziyyat fənləri üzrə (icbari təhsil səviyyəsini başa vuran şagirdlər üçün buraxılış imtahanı da bu fənlər üzrə keçirilir) monitorinq imtahanları keçirildi.

Bu imtahanlarda respublika şagirdlərinin dil bacarıqları və riyazi bacarıqlar üzrə səviyyələrini öyrənmək, həmin bacarıqları daha dəqiq və etibarlı ölçə biləcək qiymətləndirmə mexanizmini işləyib hazırlamaq məqsədilə onlara yazı işi (eləcə də esse) tapşırıqları təqdim edilmişdi. Yeni imtahan modelinin hazırlanmasında məhz monitorinq imtahanlarının nəticələrinin elmi-statistik təhlili başlıca rol oynayır. Kurikulum üzrə tələb olunan standartların necə yoxlanıla biləcəyi, bacarığın ölçülməsi üçün hansı alətlərdən istifadə olunacağı, tapşırıqların sayı və çətinlik dərəcələrinin müəyyən edilməsində monitorinq imtahanlarının nəticələrinin əsaslı təhlili dayanır. Yeri gəlmişkən, bu imtahanların nəticələrinə dair hazırlanmış elmi material 2015-ci ildə həm kitab şəklində nəşr olunub, həm də Mərkəzin saytında elektron formada yerləşdirilib. Bu məsələ ilə əlaqədar şəxslər, müəllimlər, ekspertlər materialı pulsuz yükləyib istifadə edə bilərlər.

2016-cı ildə IX sinif səviyyəsi üzrə buraxılış imtahanının yeni qaydaları təsdiq edildikdən sonra şagirdlər üçün onlayn sınaq imtahanları təşkil edilmişdir. Həmçinin, ötən ilin oktyabr ayından başlayaraq respublikanın müxtəlif şəhərlərində (Bakı, Naxçıvan, Gəncə, Şəki, Lənkəran, Göyçay, Ağcabədi, Şirvan və Xaçmaz) pedaqoji ictimaiyyət üçün Dövlət İmtahan Mərkəzinin və Təhsil Nazirliyinin mütəxəssislərinin, fənlər üzrə ekspertlərin iştirakı ilə zona müşavirələri keçirildi. Bu müşavirələrdə həm yeni imtahan qaydaları haqqında ətraflı məlumat verilirdi, həm də fənn mütəxəssisləri yerli müəllimlərlə yeni imtahanının məzmununu, yeni tapşırıq modellərini müzakirə edirdi. Zona müşavirələrində toplantının keçirildiyi şəhərin müəllimləri ilə yanaşı ətraf rayonların müəllimləri də iştirak edirdilər. Beləliklə, bu müşavirələr demək olar ki, bütün respublikanı əhatə edirdi. Digər tərəfdən yeni imtahan qaydaları, imtahan proqramları, imtahanda yoxlanacaq alt standartlar (bacarıqlar), yeni tapşırıq modelləri, qiymətləndirmə meyarları, cavab vərəqələrinin nümunələri “Abituriyent” jurnalının xüsusi buraxılışında çap edilmiş və Mərkəzin saytında yerləşdirilmişdi. Əlavə edim ki, bu il IX sinfi bitirən şagirdlərin əksər hissəsi yuxarıda qeyd etdiyim monitorinq imtahanlarında müxtəlif illərdə iştirak etmiş və yeni tapşırıq modelləri ilə praktik imtahan prosesində də tanış olmuşlar. Cədvəldə indiyədək monitorinq imtahanlarında iştirak etmiş builki IX sinif şagirdlərinin sayı haqqında məlumatlar verilib. 

- Daha ətraflı deyə bilərsinizmi ki, buraxılış imtahanında məhz nə dəyişib, məktəblilər hansı mərhələləri keçməlidirlər?

- İmtahanın məzmunu baxımından əsas dəyişiklik artıq şagirdlərinin bilikləri ilə yanaşı bacarıqlarının da yoxlanılmasıdır. Belə ki, yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, yeni təhsil proqramlarının (kurikulumun) tələblərinə uyğun olaraq builki IX siniflərin buraxılış imtahanında şagirdlərin mətn üzərində iş, mətnin əsas ideyasını və mətndə baş verən hadisələrin səbəb-nəticə əlaqələrini müəyyənetmə, mətnin kontekstinə uyğun olaraq sözlərin mənasını izah etmə, həndəsi qurma, tənlik qurma ilə müxtəlif həyati situasiyaların riyazi modelini tərtib etmə kimi bacarıqları yoxlanılmışdır. Sadalanan bu bacarıqların ölçülməsi üçün imtahanın yeni modelində şagirdlər 2 mərhələdə ana dili və riyaziyyat fənlərindən imtahan vermişlər.

Birinci mərhələ imtahanları mart-aprel aylarında, ikinci mərhələ imtahanları iyun ayında keçirilmişdir. Birinci mərhələdə şagirdlərin bacarıqlarını ölçmək üçün qısa və ya ətraflı cavab tələb edən yazı işi tapşırıqlarından və qapalı tipli (verilmiş variantlar arasından doğru cavabın seçilməsi) tapşırıqlardan, ikinci mərhələdə yalnız qapalı test tapşırıqlarından istifadə edilmişdir. Şagirdlərə birinci mərhələdə ana dili fənnindən 2 mətn əsasında 10 açıq (bu tapşırıqlara yazılı cavab vermək tələb olunur), 10 qapalı, riyaziyyat fənnindən 10 açıq (bu tapşırıqlara ətraflı yazılı cavab vermək tələb olunur) tapşırıq, ikinci mərhələdə hər fənn üzrə 30 qapalı tapşırıq təqdim edilmişdir. Bu tapşırıqların yerinə yetirilməsi üçün birinci mərhələdə 2 saat, ikinci mərhələdə 1 saat 30 dəqiqə vaxt verilir. Qeyd edim ki, fərqlənmə attestatı almaq istəyən şagirdlər birinci mərhələdə təqdim olunan 3 mövzudan birini seçməklə əlavə 30 dəqiqə ərzində esse (inşa) yazmalı idilər.

- Əksər hallarda yenilik şagirdlər tərəfindən çətin qəbul edilir, ona görə bilmək istərdik ki, bu il 9-cu sinfi bitirənlər imtahanı necə verə bildilər? Çətinliklər və ya şikayətlər oldumu? Yeni qaydalarla keçirilən imtahanı verə bilməyən şagirdlərin sayı haqqında statistika varmı?

- Bacarıq biliyə nisbətən daha yüksək kompetensiya olduğu üçün şagirdlərin yazı işi tapşırıqları üzrə nəticələrinin qapalı test tapşırıqları üzrə göstərdikləri nəticələrdən zəif olması təbiidir. Çünki şagird bacarıqlarını göstərməli olduqda öz biliklərini səfərbər etməli, onları lazım olduqda düzgün tətbiq etməli və bu zaman lazım olan biliyi də özü seçməli, hadisələrin modelini qurmalı, tapşırıqlara həm kompleks, həm də detallı yanaşmağı bacarmalıdır.

İstənilən imtahan prosesinin əhəmiyyətli bir mərhələsidə nəticələrin elanından sonra apelyasiya prosesinin keçirilməsidir. Bütün imtahanlardan sonra olduğu kimi, yazı işi imtahanının nəticələrinin elanından sonra da Dövlət İmtahan Mərkəzində imtahan nəticələri ilə bağlı Apelyasiya Komissiyası təşkil edildi. Məlum olduğu kimi, IX siniflər üzrə buraxılış imtahanının birinci mərhələsinin nəticələri elan edilərkən hər bir şagirdin nəticələrinə dair elektron arayışda onun yekun balı ilə yanaşı hər bir tapşırıq üzrə aldığı qiymətlər, fənlər üzrə yazı işlərinin elektron təsvirləri və yazı işlərinin tapşırıqlar üzrə qiymətləndirmə meyarları yerləşdirilmişdi. Bu isə aparılan yoxlama prosesinin ədalətli, şəffaf olmasını göstərməklə yanaşı, həm də şagirdlərə öz yazı işlərini qiymətləndirmə meyarları ilə müqayisə edib verilən qiymətin nə qədər doğru olub-olmadığını müəyyənləşdirməyə imkan verir.

Qeyd edim ki, buraxılış imtahanlarının birinci mərhələsinin nəticələri ilə bağlı təşkil edilmiş Apelyasiya Komissiyasına 234 şagird (bütün imtahan verənlərin 0,20%-i) 1419 tapşırıq (bütün tapşırıqların 0,06%-i) üzrə qiymətlərinin araşdırılması üçün ərizə ilə müraciət etmişdir. Onlardan 91 şagirdin (bütün imtahan verənlərin 0,08%-i) cəmi 124 tapşırıq (bütün tapşırıqların 0,005%-i) üzrə qiymətində dəyişiklik edilmiş, digər iddialarla bağlı isə şagirdlərə yazı işinin yerinə yetirilməsində yol verdikləri səhvlər izah edilmişdir.

Hazırkı dövrdə buraxılış imtahanının yekun nəticəsində attestat verilməsi ilə bağlı məhdudiyyətlər qoyulmayıb. Buraxılış imtahanında iştirak edən hər bir şagirdin bu imtahanda fənlər üzrə topladığı ballar onun attestatında ayrıca yazılır. Buraxılış imtahanında ancaq fərqlənmə attestatı almaq üçün tələblər var idi və fərqlənmə attestatı almaq istəyən şagird imtahanda hər fənn üzrə iki mərhələnin cəmi nəticəsinə görə ən azı 75 bal, esse üzrə ən azı 7 bal toplamalı idi. Qeyd edim ki, buraxılış imtahanının birinci mərhələsində ana dili fənni üzrə 2 şagird, riyaziyyat fənni üzrə 18 şagird maksimal bal (30 bal) toplamışdır. Amma fənlər üzrə bütövlükdə nəticələri müqayisə etdikdə şagirdlərin ana dili üzrə nəticələrinin riyaziyyat üzrə nəticələrindən yaxşı olduğu görünür. Hal-hazırda bütün imtahan nəticələrinin geniş elmi-statistik təhlili üzərində iş gedir və bu təhlillər hər il olduğu kimi, bu il də “Abituriyent” jurnalının 12-ci nömrəsində təqdim ediləcəkdir.

- Yazı işlərinin qiymətləndirilməsində subyektivlik necə aradan qaldırıldı? Yoxlama prosesi necə keçirilir, kimlər və necə yoxlayır, markerlər necə hazırlanır?

- Yazı işlərinin yoxlanılması prosesi Dövlət İmtahan Mərkəzində bu məqsədlə hazırlanmış, müvafiq təhlükəsizlik tələblərinə cavab verən ekspertiza (yoxlama) zallarında, qapalı şəraitdə, kompüter arxasında aparılır. Yazı işlərinin yoxlanılması üçün proqram təminatı Dövlət İmtahan Mərkəzində idarənin mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanıb. Yoxlama prosesinə respublikanın paytaxtından və regionlarından ümumtəhsil müəssisələrinin müəllimləri, ali təhsil müəssisələrinin uyğun ixtisaslar üzrə mütəxəssisləri və magistrləri cəlb edilir. Onlar əvvəlcə qiymətləndirmə meyarları ilə tanış olur və treninqlərdə (kalibrləmə prosesində) iştirak edirlər, yalnız treninq mərhələsini uğurla başa vuranlar marker qismində müqavilə əsasında yazı işlərinin yoxlanılması prosesinə cəlb olunurlar. Markerlərin seçilməsi və hazırlanması prosesində diqqət yetirilən əsas məqamlardan biri onların subyektiv yanaşmalarının aradan qaldırılması və ya minimuma endirilməsi olmuşdur.

Bu subyektiv yanaşmaların bir növü yazı işini yoxlayan markerin yazı işinin müəllifini tanıyaraq ona bilərəkdən qeyri-obyektiv yanaşmasıdır ki, belə halların qarşısı proqram təminatı vasitəsilə tam alınır.Belə ki, hər bir yazı işi 2 marker tərəfindən qiymətləndirilməklə (2 markerin qiymətləri arasında fərq yarandıqda həmin yazı işi proqram tərəfindən üçüncü markerə göndərilir) yanaşı, yoxlama zamanı markerin monitorunda yazı işinin müəllifi haqqında heç bir məlumat (ad, soyad, ata adı, şagird kodu, ünvan və s.) olmur, monitorda yalnız yazı işi, yazı işini qiymətləndirmək üçün meyar və qiyməti daxil etmək üçün müvafiq sahə verilir.

Qeyd edim ki, yazı işləri yoxlama prosesindən əvvəl skan olunduğu (elektron təsvirləri alındığı) zaman elektron şifrələnir və yalnız nəticələr elan olunduqda bu şifrələr şagirdlərin real iş nömrələri ilə uyğunlaşdırılır. Digər bir növ subyektiv yanaşma isə yazı işini yoxlayan şəxslərin öz fərdi pedaqoji keyfiyyətlərindən, dünyagörüşlərindən, proseslərə yanaşma tərzlərindən, hətta əhval-ruhiyyələrindən asılı olaraq qarşıya çıxan hallardır. Bu növ subyektiv yanaşmaları tam aradan qaldırmaq çətin olsa da, yoxlama mexanizminin imkanları daxilində minimuma endirmək mümkündür. Bu mexanizmdə hər bir tapşırıq üçün həmin tapşırığın xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla ayrıca qiymətləndirmə meyarının hazırlanması, yazı işini yoxlayacaq şəxslərin yoxlama prosesinə başlamazdan əvvəl praktik treninqlərdən keçərək yoxlama prosesinə adaptasiya olması və hər tapşırıq üzrə bütün yazı işlərinin ardıcıl olaraq yoxlanılması markerlərin fərdi keyfiyyətlərindən irəli gələn subyektiv yanaşmaları kifayət qədər minimuma endirir.

- Səhv etmirəmsə, bu il nəticələrin açıqlanması təqribən iki ay çəkdi. Yazı işlərini yoxlayan markerlərin sayı sizi qane edirmi? Qiymətləndirmənin daha da tez bir zamanda aparılması üçün hansısa planlarınız varmı?

- Açıq tipli tapşırıqların yoxlanılması bizdən müəyyən qədər vaxt tələb edir və bu təbii haldır. Nəzərə alınmalıdır ki, hər bir tapşırıq ən azı iki müxtəlif marker tərəfindən yoxlanılır, həmçinin, kalibrovka (treninq) materiallarının hazırlanması məqsədilə ilkin yoxlama keçirilir, etalon qiymətlər çıxarılır, qiymətləndirmə meyarları üzərində təkmilləşdirmə işləri aparılır və bütün bu proseslər hər bir tapşırıq üçün həyata keçirilir ki, bu proseslərin hər biri markerlərin ümumi sayından asılı olmayaraq standart vaxt tələb edən işlərdir. Amma, təbii ki, bundan sonrakı mərhələlərdə markerlərin sayının çox olması qiymətləndirmə prosesinin daha tez başa çatmasına imkan verər. Mərkəzdə markerlərin fənlər üzrə məlumat bazası formalaşdırılıb və bu baza artıq müntəzəm olaraq təkmilləşdirilir və zənginləşdirilir.

İndiyədək treninqlərə cəlb edilən 1717 nəfər Azərbaycan dili fənni mütəxəssisindən 679-u, 1417 riyaziyyat fənni mütəxəssisindən 530-u, 98 rus dili fənni mütəxəssisindən 28-i treninq (kalibrləmə) mərhələsini uğurla keçmiş və onlar haqqında məlumatlar markerlərin məlumat bazasına daxil edilmişdir. Bununla yanaşı Dövlət İmtahan Mərkəzi yeni fənn müətəxəssisləri ilə marker qismində əməkdaşlıq işini davam etdirir. Belə ki, DİM oktyabr ayından etibarən hazırlıq kursları təşkil edəcək. Artıq bununla bağlı müvafiq elan da verilib. Bu kurslarda buraxılış və qəbul imtahanlarında istifadəsi planlaşdırılan tapşırıqların və qiymətləndirmə meyarlarının hazırlanması və yazı işlərinin meyarlar üzrə yoxlanılması işini həyata keçirəcək ekspertlərin və markerlərin hazırlanması nəzərdə tutulur. Hazırlıq kursları Bakı şəhəri ilə yanaşı, Mərkəzin regional bölmələrinin yerləşdiyi şəhərlərdə də təşkil olunacaq. Bu  kurslarda fənn kurikulumlarına  dair məlumatı  olan müəllimlər, metodistlər, ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat səviyyəsinin müvafiq ixtisaslarının axırıncı kurs tələbələri və həmin müəssisələrdə təhsil alan  magistrlar də iştirak edə bilərlər. Kursu müvəffəqiyyətlə başa vuran iştirakçıların məlumatları Mərkəzin məlumat bazasına daxil ediləcək və onların müqavilə əsasında ekspert və ya marker kimi Mərkəzlə əməkdaşlığa cəlb olunması nəzərdə tutulur. Qeyd edim ki, bu kurslarda digər fənlər (məsələn, coğrafiya, fizika, kimya, biologiya və s.) üzrə də yeni növ qiymətləndirmə alətlərinin hazırlanması və istifadə edilməsi metodikasına geniş yer veriləcək və bu hər bir müəllim üçün gündəlik işində faydalı ola bilər.

- Markerlərin əməyinin qiymətləndirilməsi necə həyata keçirilir? Onlara kim tərəfindən əmək haqqı ödənilir?

- Bildiyiniz kimi Dövlət İmtahan Mərkəzi publik hüquqi şəxsdir. Artıq Mərkəzin fəaliyyəti dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına deyil, öz imkanları daxilində təmin olunur. İmtahanların keçirilməsindən əldə olunmuş vəsait ona hazırlıq, imtahanların təşkili, materialların emalı və digər işlərə sərf olunur. Təbii ki, yazı işlərini yoxlayan markerlərə də əmək haqqı ödənilir. Bunun üçün Dövlət İmtahan Mərkəzi ilə yazı işlərinin yoxlanımasına cəlb olunmuş hər bir marker-müəllim arasında müqavilə imzalanır və onlar gördükləri işin müqabilində əmək haqqı alırlar. Qeyd edim ki, bu il yazı işlərinin yoxlanılmasında iştirak etmiş 500-ə yaxın mütəxəssisə ümumilikdə təqribən 400 min manata yaxın əmək haqqı ödənilib. Bu orta hesabla hər bir marker üçün 700 manatdan yuxarı əmək haqqı deməkdir. Düzdür, elə müəllimlər var ki, bu məbləğdən daha yuxarı, elələri də var ki, daha aşağı əmək haqqı alıblar. Bu, hər bir markerin çevikliyindən, gördüyü işin keyfiyyətindən və sərf etdiyi ümumi vaxtdan asılı olub.

- Şagirdlər imtahana qədər öz biliklərini necə yoxlaya bilərlər? imtahan.az resursu haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Qeyd etdiyimiz kimi, qaydalar təsdiq olunduqdan sonra ötən ilin sonlarında çap edilən “Abituriyent” jurnalının xüsusi buraxılışında model tapşırıqlar, qiymətləndirmə meyarları, cavab vərəqi nümunələri verilmişdi. Cavab vərəqi nümunələri elə jurnalda çap edilən tapşırıq modellərinə uyğun olaraq praktik hazırlanmışdı və hər bir şagird modeldə verilən tapşırıqları cavab vərəqində təlimata uyğun yerinə yetirə bilər, müəllimləri isəonun yazı işini qiymətləndirmə meyarına uyğun olaraq yoxlayıb qiymətləndirə bilərdi. Həmçinin imtahan.az saytında buraxılış imtahanına hazırlaşan şagirdlər üçün yazı işi tapşırıqları üzrə onlayn sınaq imtahanları təşkil edilmişdi. Bu sınaq imtahanları ötən ilin dekabr ayından başlayaraq buraxılış imtahanının birinci mərhələsi bitənədək davam etdi. Qarşıdakı ildə də bu istiqamətdə sınaq imtahanlarının keçirilməsi nəzərdə tutulur.

Həmçinin yeni təhsil proqramları (kurikulumları) üzrə buraxılış imtahanlarına hazırlaşanlar üçün Azərbaycan dili və riyaziyyat fənləri üzrə test tapşırığı nümunələri "Abituriyent" jurnalının xüsusi buraxılışları olan V-IX siniflər üzrə test kitablarında da nəşr edilib.

- Demək olarmı ki, bu yenilik Azərbaycan brendidir, yoxsa başqa ölkələrin təcrübəsindən istifadə edilib? Bu yeni Azərbaycan modelinin təqdimatı olacaqmı?

- Təbii ki, bu qiymətləndirmə sistemi işlənib hazırlanarkən beynəlxalq təcrübə, müxtəlif ölkələrin bu sahədə əldə etdiyi nəticələr araşdırılmış və öyrənilmişdir. Əldə edilən bu məlumatlar sistemin hazırlanmasında çox faydalı olmuşdur. Amma mütləq qeyd etmək lazımdır ki, bu sistemin digər ölkələrdə yazı işlərinin qiymətləndirilməsi sahəsində olan müvafiq sistemlərdən fərqli cəhətləri çoxdur. Bu sistem effektivliyinə, sürətliliyinə və müxtəlif spektrli təhlükəsizlik tədbirlərinə görə fərqlənir. Sistemdə yazı işlərinin skan edilməsindən və kodlaşdırılmasından, tapşırıqlar üzrə kəsilməsindən başlayaraq, kalibrləmə (treninq) mərhələsinin materiallarının hazırlanması və keçirilməsi, yazı işlərinin yoxlanılması və nəticələrin elan edilməsinədək bütün texnoloji dövrü əhatə edən xüsusi proqram təminatı Dövlət İmtahan Mərkəzinin mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanıb. Həmçinin, mexanizmin metodikasının hazırlanması Mərkəzdə monitorinq imtahanlarının materialları üzərində təhlil aparılmaqla işlənib hazırlanmışdır.

Dövlət İmtahan Mərkəzində hazırlanan bu mexanizmlə bağlı məruzə Təhsildə Qiymətləndirmə üzrə Beynəlxalq Assosiasiyanın (IAEA) oktyabr ayında Gürcüstanın Batumi şəhərində keçiriləcək 43-cü illik konfransında təqdimat üçün qəbul edilib və Mərkəzin bir neçə əməkdaşı bu konfransda çıxış edəcəkdir. Həmçinin, Avropa İttifaqının (Aİ) institusional quruculuq alətlərindən biri olan Texniki Yardım və İnformasiya Mübadiləsi Aləti (TAIEX) çərçivəsində Avropa İttifaqının təqdim etdiyi mütəxəssislərlə Mərkəzdə yeni qiymətləndirmə mexanizmi və onun buraxılış imtahanında tətbiqinin nəticələri müzakirə ediləcəkdir.

- 11-ci siniflərin buraxılış imtahanında hansı dəyişikliklər gözlənilir?

- Qarşıdakı 2018-ci ildə XI sinif səviyyəsi üzrə buraxılış imtahanında hər hansı dəyişiklik gözlənilmir. Amma 2019-cu ildə XI sinif səviyyəsi üzrə keçiriləcək buraxılış imtahanında bu il IX sinif səviyyəsi üzrə keçirilən buraxılış imtahanındakı dəyişikliklərin məntiqi davamı olaraq yeniliklər olacaq. Hazırda bu istiqamətdə aparılan müzakirələr başa çatmaq üzrədir və yeniliklərlə bağlı yaxın günlərdə ictimaiyyətə rəsmi məlumatlar veriləcək.

S.Xankişiyeva