“Kommersant” MDB liderlərinin qalib İlham Əliyevin nitqini necə dinləmələrindən yazdı

Dekabrın 18-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin MDB sammitində iştirak etdi.

Sammit videokonfrans rejimində keçirildi ki, bu da Ermənistanın Baş nazirinin gəlməməsinə və Azərbaycan Prezidentinin demək olar ki, bir saatlıq nitq söyləməsinə mane olmadı. MDB ölkələrinin liderləri İlham Əliyevin nitqini necə eşitdikləri barədə, - Kommersant-ın xüsusi müxbiri Andrey Kolesnikov danışıb.

Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin sədrliyi ilə keçirilən sammitdə, Ermənistanın Baş naziri xaricində, MDB dövlətlərinin başçıları iştirak etdi. Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədov belə efirdə idi.

Nikol Paşinyanın zirvəyə əhəmiyyət verməməsi üçün iki yaxşı səbəbi var idi. Əvvəlcə atası öldü və dövlət başçılarının görüşünü laqeyd yanaşmağa haqqı vardı. Yəqin başqa bir şəkildə də hərəkət edə bilməzdi.

Ancaq başqa bir səbəb var idi: əksinə, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev sammitdə fəal iştirak etdi. Görünür, qalib gələn uduzanla eyni verilişdə məmnuniyytlə iştirak edir.

Beləliklə, Nikol Paşinyanın iki səbəbdən heç birinə seçim qalmadı.

İlham Əliyev isə bu vəziyyətdə əlindən gələni etdi. Yəni danışmaq növbəsi gələndə (və dərhal gəldi, çünki “Azərbaycan” “a” ilə başlayır), təxminən bir saat danışdı. Və bu nitq tamamilə Azərbaycan xalqının düşmən üzərində apardığı mübarizəyə və əzici qələbəyə həsr olunmuşdu.

Üstəlik, Azərbaycan Prezidentinin yaxın gələcəkdə, hətta uzaq gələcəkdə belə bir yığıncaqla qələbə dolu bir nitq söyləmək üçün belə misilsiz bir fürsəti tapmazdı. Və bundan iki yüz faiz istifadə etdi.

İlham Əliyev uzaqdan başladı. Hər kəs, ən azı bir-iki cümlə koronavirusla mübarizəyə həsr etməyi öz vəzifələri hesab edirdi. O da bunu etdi.

Görünür, ideya Azərbaycanın Ermənistan kimi koronavirusu da məğlub edəcəyindən ibarət idi.

- “Müharibənin nəticələri məlumdur” dedi o, - “Azərbaycan işğalçı ölkə üzərində qələbə qazandı. Müharibə nəticəsində, əldə etdiyimiz məlumata görə, Ermənistan silahlı qüvvələrinin potensialının 80% -dən çoxu məhv edildi. Azərbaycan üçün bu müharibə Vətənpərvərlik və qurtuluşdur. Ermənistan üçün bu müharibə işğal müharibəsidir.

Heç kim Azərbaycan Prezidentinin bütün bu sözləri deməsinə mane ola bilməzdi. Güman etməyə cəsarət edirəm ki, Nikol Paşinyan həmkarı ilə yenə də eyni zirvədə iştirak etməzdi və iştirak etsəydi, çətin ki, İlham Əliyevin çıxışı fərqli olardı.

- İlham Əliyev dedi ki, Ermənistan 90-cı illərin əvvəllərində Azərbaycandakı xaosdan, qarışıqlıqdan, anarxiyadan istifadə edərək bir təcavüz aktı törətdi, nəticədə Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərinin, o cümlədən Dağlıq Qarabağ və Azərbaycanın digər yeddi bölgəsinin 20% -i işğal edildi. Azərbaycan əhalisi arasında etnik bir təmizləmə aparıldı ... İşğala silahımızın və oğullarımızın şücaəti ilə son verdik!

MDB-dən olan həmkarlar, burada hansı rol oynadıqlarını başa düşməyərək, İlham Əliyevi gərgin vəziyyətdə dinləyirdilər. Bəlkə də baş verənlərə xüsusi bir çəki verdiklərini zənn etdilər və haqlı idilər.

- Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə aparılan mühəndislik işləri nəzərə alınaraq, Ermənistan bir santimetrdən də əl çəkmək fikrində deyildi. Bütün 28 il ərzində Ermənistan dünya ictimaiyyətini yanıltmaqda idi! .. Danışıqlar prosesi dayandı, ATƏT missiyası ilə görüşlərim mahiyyət etibarilə vasitəçilərin prosesi irəli aparmaq barədə yeni fikirlərinin olmadığını göstərdi. Ermənistan rəhbərliyi Cenevrə Konvensiyasına uyğun olaraq hərbi cinayət sayılan işğal olunmuş ərazilərin qanunsuz məskunlaşdırılması ilə məşğul idi.

Ancaq İlham Əliyevin uzunmüddətli səbr kasasını dolduran bu damla deyildi.

- Ermənistanın Baş Nazirinə gəlincə, 2019-cu ildə işğal olunmuş ərazilərdə olanda açıq şəkildə bildirdi ki, Qarabağ Ermənistandır və nöqtə!

Bax budur. Anlamalısan ki, buna dözmək onsuz da mümkün deyildi. Hesab edin ki, erməni lider bunu Azərbaycan rəhbərinin gözü önündə söylədi. Və o, susa bilərdimi?

- Cavabında dedim ki, Qarabağ Azərbaycandır və nida işarəsidir! - qürurlu azərbaycanlı dedi.

Göründüyü kimi, onun üçün onsuz da qaçılmaz olan müharibəyə hazırlaşmağa başladı. Edilən təhqir, əminəm ki, dözülməz idi.

Qürurlu erməni isə bir müddət qeyri-ciddi şəkildə qalib psixologiyası ilə hərəkət etməkdə davam etdi.

“Nəticədə kimin haqlı olduğu ortaya çıxdı, tarix mühakimə etdi” - İlham Əliyev çiyinlərini çəkdi - Özü özlüyündə belə bir nümayişkaranə çağırışla Ermənistan danışıqlar prosesini pozduğunu nümayiş etdirdi.

İlham Əliyev müharibəni yenidən başlamağında günahkar olmadığını açıq şəkildə bildirdi.

Bundan əlavə, Dağlıq Qarabağ parlamentinin Azərbaycanın qədim Şuşa şəhərinə köçürüldüyünü söyləyən İlham Əliyev, “başqa bir şəkildə azərbaycanlıların hislərinə təhqir kimi qəbul etmək mümkün deyil” dedi. Dağlıq Qarabağ başçısının andiçmə mərasimi də Şuşada baş tutdu.

- Ermənistan siyasi rəhbərliyinin açıqlamaları arasında belə bir şey var idi ... Bizi qorxutmağa çalışdılar ki, əgər Azərbaycan məskunlaşma ilə bağlı mövqeyində qalmağa davam edərsə, tezliklə erməni tankları Bakıda olacaq, - Azərbaycan Prezidenti hətta zəif bir şəkildə gülümsündü - Bu baş verdi, 10 dekabrda müharibədə Azərbaycanın qələbəsinə həsr olunmuş hərbi paradda küçələrimizə yalnız erməni tankları çıxdı.

İlham Əliyev inamla danışırdı, bir dənə də artıq söz yox idi və şübhəsiz ki, erməni tanklarını vuran Azərbaycan pilotsuz təyyarələri kimi düz hədəfə vururdu.

Ekskursiya ən azı yarım saat davam etdi.

- Xatırlatmaq istəyirəm ki, çoxları erməni tərəfinə görə UAZ-dakı üç Azərbaycan hərbçisinin erməni postlarına hücum etdiyini unutmuş ola bilər (və görünür bu, UAZ hekayəsinə cavab olaraq erməni qoşunlarının Azərbaycan mövqelərinə hücumunun başlanğıcı olmuşdu – A.K.). Müharibəni belə başlamırlar! UAZ-da! - İlham Əliyev həmkarlarına dedi.

Əlbəttə heç kim onun sözünü kəsmədi. Hər kəsə, mənim fikrimcə, hətta çox maraqlı idi. Bəlkə də hər biri ambisiyalarından asılı olaraq özünü ya Nikol Paşinyan ya da İlham Əliyevin yerində təsəvvür edirdi.

Düzdür, daha çox Aleksandr Lukaşkenk özünü bir qədər narahat hiss edə bilərdi. Çünki bir həftə əvvəl Avrasiya İqtisadi Birliyinin virtual zirvəsində iştirak edən zaman Nikol Paşinyana hərtərəfli dəstək verərək ona uğurlar arzulamışdı.

- Və bu insanlar (UAZ-da olan – A.K.) təəssüf ki, erməni təcavüzünün qurbanı oldular, -  deyə İlham Əliyev vurğuladı.

Yəni UAZ həqiqətən də olub.

Əlbəttə ki, Nikol Paşinyan, burada olsaydı və bütün bunları kənardan dinləməsəydi (əminəm ki, çox diqqətlə dinləyirdi) öz versiyasını söyləyərdi və bu da az inandırıcı olmazdı (xüsusən də eyni dərəcədə inandırıcı bir versiya təqdim olunduğu üçün). Ancaq Nikol Paşinyan efirdə deyildi. Başqa bir adam burada solo çıxış edirdi.

Ümumiyyətlə, başladı. “Mülki əhalini məhv etmək üçün qəsdən hərəkətlər”, “Azərbaycan şəhərlərinə raket hücumları” ...

- “Hərəkətlərimiz nəticəsində 44 gün sonra düşmən təslim oldu, bu müddət ərzində ən az 300 yaşayış məntəqəsini, Cəbrayıl, Füzuli şəhərlərini azad etdik ...” Azərbaycan Prezidenti vicdanla sadaladı – “Şəhər tipli yaşayış yerləri ... Noyabrın 8-də isə Qafqazın incisi və Azərbaycan xalqının ruhu - Şuşa şəhəri erməni işğalından azad edildi! Bu, hərbi əməliyyatları mahiyyətcə dayandırdı. Əməliyyatların davam etdirilməsi böyük insan itkilərinə səbəb ola bilərdi ...

İlham Əliyev görünür Stepanakertin ələ keçirilməsini nəzərdə tuturdu. Yəni hər cəhətdən humanist sayılmalı olduğunu açıq şəkildə bildirdi. Eyni zamanda xalqına hamının istədiyi kimi niyə sona qədər getmədiyini söylədi.

- 9 Noyabrda Vladimir Putinin aktiv iştirakı ilə ayın 9-dan 10-na keçən gecə imzalanan üçtərəfli bəyanatın mətni razılaşdırıldı, - İlham Əliyev sözünə davam etdi.

O bu möhtəşəm qələbənin əldə edilməsinə görə bir neçə dəfə Rusiya prezidentinə təşəkkür etdi. Səbəbi var idi.

Ermənistanın baş naziri öz növbəsində Azərbaycan qoşunlarını dayandırdığı üçün ona təşəkkür edə bilər.

- Ağdam şəhəri yoxdur. Ağdam şəhərində yalnız bir yarı dağıdılmış məscid qalmışdı və onun bütün digər məscidlər kimi niyə məhv edilmədiyi ilə maraqlanmağa başladığımızda bunun erməni topçularının özünəməxsus hədəf yerlərinin olduğunu bildirdilər - dedi İlham Əliyev.

İlham Əliyevin qəfildən Nikol Paşinyanı erməni xalqının qəzəbindən qorumağa tələsməsi sürpriz oldu:

- İndi Ermənistanda çox gərgin bir vəziyyət var ... Heç nəyi şərh etməyəcəm ... Çünki Ermənistanın Baş naziri görüşümüzdə iştirak etmir ... Məğlub olan ordu Paşinyanın ordusu deyil. Köçəryan və Sarkisyanın 20 ildir yaratdıqları ordudur bu! Və şəhərlərimiz Paşinyan ordusu tərəfindən məhv edilmədi. O, belə bir təlimat vermədi. Orada dağıdacaq heç bir şey yox idi ... Bu insanlar 20 ildir görüşlərimizdə iştirak edirdilər ... Uzun illər mənimlə danışıqlar apardılar ... Paşinyan özü heç nə yaratmağa imkan tapmadı. Biz onların ordusunu məğlub etdik!

Azərbaycan Prezidentinin nəyə can atdığını söyləmək çətindir. Ermənilərin baş nazirlərindən daha çox nifrət etmələrini istəsəydi, o zaman bu sözləri demək məcburiyyətində qalacaqdı. Düşmən məğlub olanı tapdalamadı, əksinə onu qorudu. Bu məğlubiyyətlə hər şey aydındır ... Bu, qalibin ehtiyac duyduğu Ermənistan lideridir. Bəli, Nikol Paşinyan yeni qüvvə ilə lənətlənə bilər.

Ancaq çox güman ki, İlham Əliyev üçtərəfli razılaşmaların yeni baş nazir tərəfindən tələsik şəkildə tapdanmasını istəmir.

- Qarabağı canlandıracağıq və dünyanın ən inkişaf etmiş bölgələrindən birinə çevirəcəyik! - deyə İlham Əliyev çıxışını sona çatdırdı.

Onun benefisi bitdi.

Qəribədir ki, heç bir alqış olmadı.

Bu sammitdə baş verənlərin qalan hissəsi heç bir məna kəsb etmədi.

Özbəkistan Prezidenti “Ümid edirəm ki, növbəti görüşümüz Minsk şəhərində keçiriləcək” dedi.

- İstəsəniz lap Belovejs Puşada da mümkündür! -  deyə Aleksandr Lukaşenko sevinclə cavab verdi.

Bax buna baxmaq istərdim.

Mənbə: “Kommersant”