4 açar söz və ya son 5 ildə təhsildə nə baş verdi?
Əslində başlığa çıxartmaq istədiyim anlayış ümid, inam, dəyər və tərəqqi açar sözləridir. Son 5 ildə təhsilin inkişaf xətlərini bu ifadələr müəyyənləşdirib.
Yadıma gəlir ki, keçmiş təhsil nazirinin ilk görüdüyü iş məzun attestatlarının bütün onbirincilər üçün əlçatan olması haqqında əmri idi. Bununla da o vaxtların dedi-qodu, rüşvət mexanizmi həllini tapmış oldu. Doğrudur, bəzən hamıya attestat verməyin zərərərindən danışılsa da son 5 ildə bundan heç kimin ziyan çəkmədiyinin şahidi olduq.
Yeni nazir Mikayıl Cabbarovun leksikonunda hesabatlılıq, şəffaflıq, insan kapitalı, biliklər cəmiyyəti, bilik iqtisadiyyatı sözləri tez-tez eşidilməyə başladı. Müəllimlərin XIV qurultayında Mikayıl müəllimin çıxışından eşitdiyim ifadələr- məktəbin sosal lift funksiyası, differensial əmək haqqı, rəqabətqabiliyyətlilik əmsalı deyilişinə görə də, müqayisə timsalına görə də yeni idi, dövrün çağırış ruhunu və ən əsası isə viziyonu müəyyənləşdirirdi.
Onun aramla, düşünərək nitqini qurması təhsilə bağlı bu və ya digər sahənin hekayəsini anlatmaq tərzi və özünün də tez-tez dediyi kimi ölçüləbilən hədəflərə çatmaq əzmini ortaya qoyurdu. Bir də diqqət yetirdiyim ən mühüm keyfiyyətlərdən biri yeni təhsil naziri kimi problemin qoyuluşuna özündən əvvəlkinin tənqidi üzərində deyil, geniş planda baxaraq dünyada baş verən reallıq çərçivəsində nəzər yetirirdi. Onun məsələyə baxış bucağı statistik təhlil süzgəcindən keçirdi və bu baxımdan Təhsil Nazirliyinin illik hesabat tədbirləri düşünmək üçün, böyük planda görüntü yaratmaq üçün çox faydalı və yeni idi.
Ötən 4 il 7 ayda Təhsil Nazirliyinin “pedaqoji diplom saxtakarlığının” üzərinə prinsipal olaraq getməsi çox vacib addım idi. Özü də bunu ictimai müzakirəyə çıxardaraq “saxta diplomlu müəllim necə doğru biliklər verə bilər?” mesajı yeni prinsipial, şəffaf xəttin leytmotivini təşkil edirdi.
Daha bir ştrix. Yadımdadır ki, Sabirabadda bir müəllim Kür çayında batan uşağı həyatı bahasına xilas etmişdi. Bu hadisənin örnək tərəfi haqqında çox yazılıb. Ancaq əsas örnək məqamlarından biri həm də budur ki, təhsil naziri həmin müəllimin ailəsi ilə, dərs dediyi məktəblə yaxından maraqlanaraq bu ailənin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması ilə bağılı ciddi tədbirlər görür, şəxsən ailəyə və məktəbə baş çəkir. Özü də bunu media manşetləri üçün deyil, örnək müəllimin böyük fədakarlığına vəfa borcu kimi edirdi.
Ötən 5 ilə yaxın müddətdə təhsildə daha çox dəyərlərdən danışıldı. Nəinki danışıldı, həm də əməl edildi. Şikayətçinin şikayətinə diqqətlə baxıldı, haqsızlıqla üzləşənin haqqı tanındı, birinci sinfə gedən şagird, universitetini dəyişmək istəyən tələbə bunu elektron qeydiyyatla etdi, müəllim biliyinə güvəndi, məktəb rəhbəri olmaq istəyən şəxs ədalətin təntənəsini gördü. Şəffaflıq, dürüstlük, vicdanlılıq, hesabatlılıq keyfiyyətləri daim vurğulandı. Həm də Təhsil Nazirliyinin əməkdaşları komanda ruhu ilə qeyri standart yanaşmaları fəaliyyətlərində tətbiq etdilər. Altını çızaraq demək istəyirəm ki, bu kollektivdə komanda ruhu qabarıq görünürdü.
Maraqla duyduğum daha bir keyfiyyət isə ötən 5 ilə yaxın dövrdə təhsil nazirliyinin iş fəaliyyətində daim təhsil- elm sinerjisi hiss olunub. Milli Elmlər Akademiyası ilə işlək dialoq mühiiti, gənc alimlərin motivasiyası, “Sabahın alimləri”nin sərgisində bir-bir təqdim olunan layihələrlə tanışlıq və ən əsası Azərbaycan elminin çoxdan gözlədiyi dünyanın elmi mənbələrinə, istinad olunmuş jurnallara çıxış imkanı bu fəaliyyətin tam olmayan siyahısıdır.
Girişdə açar sözlərdən danışdım. Elm adamı kimi tədqiqat fəaliyyətimdə bu sözlər elmi işimin çövhərini və ən əsası böyük hörmətlə andığım ustad Azad Mirzəcanzadənin hər zaman dediyi kimi “Deyə bildimmi? sualının mahiyyət çalarını müyyən edib. Əslində bu qeydlərim də ötən 5 ilə yaxın müddətdə təhsil idarəetməsinin fəlsəfəsinə sığan açar sözləri idi.
Professor Ağayev
